Cytologia – a cóż to takiego?

Cytologia – czyli nauka zajmująca się komórką, jej morfologią a więc budową i wyglądem a także fizjologią czyli jej czynnościami i funkcjonowaniem.

Jej dziedzinami jest cytofizjologia, cytopatologia, cytogenetyka i cytochemia z czego w praktyce weterynaryjnej najczęstsze zastosowanie znalazła cytopatologia właśnie. Jest to jedna z wielu metod diagnostycznych polegająca na badaniu pod mikroskopem świetlnym pobranych komórek.

Na podstawie wyglądu komórki, jej wielkości, kształcie, ułożeniu w preparacie, sąsiedztwie innych komórek, ilości i kolorze cytoplazmy, wielkości jądra komórkowego czy też ułożenia struktur w samym jądrze(chromatyna, jąderka) jesteśmy bardzo często w stanie zidentyfikować i konkretnie nazwać badaną zmianę. Nawet jeśli nie umiemy konkretnie odkryć co kryje się w danym preparacie możemy uzyskać szereg podpowiedzi co do dalszej diagnozy,dostrzec nieprawidłowe procesy w tym nowotworowe, wyróżnić stany zapalne, zidentyfikować podłoże choroby i czynniki które ją wywołują (bakterie, grzyby, pasożyty).

Badanie to jest szeroko wykorzystywane w wielu dziedzinach medycyny,najczęściej w onkologii do diagnozowania zmian nowotworowych czy odróżnienia procesu nowotworowego od procesu zapalnego, w dermatologii do identyfikacji czynnika sprawczego chorób skóry lub podłoża autoimmunologicznego danego schorzenia czy w rozrodzie by poznać w jakiej fazie cyklu płciowego znajduje się zwierze. Badać możemy rożnego rodzaju płyny, wydaliny i wydzieliny pobrane z naturalnych jam ciała, przewodu pokarmowego,dróg oddechowych czy rodnych.

Metoda ta jest mało inwazyjna i właściwie bezbolesna dla pacjenta, badanie jest szybkie i nie wiąże się z bardzo dużym nakładem finansowym i co ważne można je powtarzać.

Nie jest oczywiście metodą idealną i ma swoje wady. Często uzyskane próbki są mało lub niediagnostyczne i trudno jest uzyskać rozpoznanie a w porównaniu z badaniem histopatologicznym brak jest możliwości oceny topografii tkankowej. Wymaga minimum wywiadu klinicznego i specjalistycznej wiedzy. Nie mniej jednak metoda ta pomaga lekarzowi klinicyście w prognozowaniu co do przebiegu choroby, doborze dalszych metod diagnostycznych, daje wskazówki terapeutyczne a w wielu przypadkach pomaga postawić ostateczne rozpoznanie, co czyni z niej nieocenione narzędzie diagnostyczne w codziennej praktyce lekarsko-weterynaryjnej.